برخی از افراد بر این باورند که رگولاتور گاز هم توانایی قطع گاز در هنگام زلزله را دارد لذا نیازی به شیر گاز حساس به زلزله نیست. در ادامه سری مقالاتی که باورهای اشتباه در خصوص شیر های حساس به زلزله و شیر های برقی را به بحث می گذارد به این مقوله می پردازیم. هدف از این مطالب جداگانه که هر کدام یک باور نادرست در خصوص این ادوات را مورد بررسی قرار می دهند این است که شناخت مساعدی از محصولات مذکور داشته باشیم.
رگولاتور گاز چیست؟
رگولاتور گاز تجهیزی است که با نصب شدن در مسیر لوله کشی گاز، فشار گاز را در محدوده معینی نگه داشته و در صورت پایین رفتن از یک حداقل یا بالا رفتن از یک حداکثر، جریان گاز را به صورت خودکار قطع می کند. رگولاتور گاز با مصارف خانگی روی علمک گاز در ورودی ساختمان ها یا ابنیه نصب می گردند. رگولاتور معمولا دارای دو دیافراگم و دو اوریفیس است که یک از دیافراگم ها زمانی که فشار گاز کاهش یا افزایش دارد به وسیله سوپاپی ابتدا جریان گاز را تنظیم می کند و در صورت کاهش فشار از حد مشخص شده برای رگولاتور جریان گاز را قطع می نماید. دیافراگم دیگری با بیشتر شدن فشار از حداکثر تعریف شده برای آن دستگاه با رها کردن سوپاپی جریان گاز را قطع می کند. در صورت قطع شدن جریان گاز توسط رگولاتور کارشناسان مجرب شرکت گاز بعد از رفع عامل قطعی اقدام به فعال کردن رگولاتور می نمایند.
آیا رگولاتور گاز قابلیت قطع گاز در زمان زلزله را دارد؟
پاسخ این سوال قطعا خیر است. با تعریف و توضیح اجمالی که بالا از رگولاتور دادیم روشن است که رگولاتور گاز به هیچ وجه برای قطع جریان گاز در زمان زلزله طراحی، ساخته و نصب نشده است. رگولاتور گاز شهری تا زمانی که جریان گاز در دامنه خاص تعریف شده قرار دارد همچنان جریان گاز را باز نگه می دارد. در ادامه خواهیم دید که لزوما خسارات زلزله به لوله کشی گاز ساختمان منجر به ترخص از دامنه تعریف شده رگولاتور نمی شود.
مقایسه رگولاتور و شیر زلزله
در تمام کشورهایی که از گاز شهری در ساختمان ها بهره مند هستند رگولاتور یکی از دستگاههای اجتناب ناپذیر است. در کشورهایی که زلزله خیز هستند برای ایجاد ایمنی گاز در زمان زلزله، نصب شیر گاز حساس به زلزله نیز دستگاهی کاملا ضروری است. درست به همین دلیل است که در کشورهای پیشرفته در این زمینه همانند ژاپن و ایالات متحده هر دو دستگاه در ساختمان ها الزامی هستند. دلیل این امر به سناریوهای محتمل ناشی از خساراتی است که در زمان زلزله به شبکه وارد می شود و تفاوت آن با موارد ایمنی است که رگولاتور گاز برای آن نصب گردیده است.
در زمان زلزله امواج ناشی از زلزله باعث جابجایی و لغزش وسایل ساختمان ها از جمله وسایل گاز سوز می شوند. برای مثال یک آبگرمکن یا یک بخاری ممکن از در زمان زلزله سر خورده یا واژگون شوند. این وسایل به علت وزن زیاد و نیروی زیاد در حین حرکت به آسانی می توانند باعث جدایی شلنگ های گاز از انشعاب شده یا حتی باعث پارگی آنها شوند. در این زمان گاز شروع به نشتی به ساختمان می کند و باعث خفگی ناشی از مسمومیت ساکنین و یا انفجار و آتش سوزی می گردد. سوال اینجاست که آیا در این مورد رگولاتور روی علمک گاز جریان گاز را قطع می نماید؟ قطعا خیر. زیرا جدایی شیلنگ گاز باعث نمی شود که جریان گاز از دامنه تعریف شده رگولاتور خارج شود و درست به همین دلیل رگولاتور همچنان جریان گاز را باز نگه می دارد. در عوض رگولاتور زمانی که فشار گاز از حدی پایین تر می آید عکس العمل نشان می دهد. در صورتی که فشار گاز از حدی پایین تر بیاید ممکن است وسیله گاز ساز خاموش شود و در صورت عدم قطع توسط رگولاتور ممکن است با بازگشت جریان گاز، نشتی، مسمومیت، انفجار و آتش سوزی به دنبال داشته باشد. زمانی که فشار گاز از یک حداکثر بیشتر شود نیز ممکن است باعث خطرات خاص ناشی از آن شود که رگولاتور در صورت سالم بودن و عملکرد مناسب با قطع خودکار جریان گاز از آن خطرات ممانعت به عمل آورد.
می بینیم که رگولاتور و شیر حساس به زلزله دو دستگاه از ادوات ضروری برای مقاصدی کاملا جدا روی شبکه لوله کشی گاز نصبل می شوند. هیچ کدام از این دو جایگزین یکدیگر نشده و هر دوی آنها برای مقاصد ایمنی خاص خود ضروری و استفاده از آنها اجتناب ناپذیر است.
نظرات کاربران